Մատչա՝ բարձրակարգ փոշիացրած կանաչ թեյ
Մատչա (抹茶) բառացի նշանակում է «փոշիացրած թեյ»։ Այն բարձրորակ ճապոնական կանաչ թեյ է, որը ստանում են հատուկ «ստվերում աճեցման» տեխնոլոգիայով։ Թեյի վերին, ամենանուրբ տերևները փոշիացվում են քարե ջրաղացների միջոցով՝ ստանալով նուրբ մոխրագույն փոշի։ Մատչան ավանդաբար օգտագործվում է ճապոնական թեյախմության արարողության՝ չանոյուի ժամանակ։ Շնորհիվ իր եզակի էներգետիկ հատկությունների՝ մատչան իդեալական այլընտրանք է սուրճին։
⸻
Ինչու է մատչան այդքան հայտնի աշխարհում
Մինչև վերջերս մատչան գործնականում հայտնի չէր Ճապոնիայից դուրս։ Սակայն այսօր, շնորհիվ իր առողջարար և էներգետիկ հատկությունների, այն լայն տարածում է գտել ամբողջ աշխարհում, ներառյալ Հայաստանում։ Մատչան ոչ միայն մատուցվում է սրճարաններում և առողջ սննդի խանութներում, այլև լայնորեն օգտագործվում է աղանդերների, խմիչքների և նույնիսկ թխվածքների մեջ՝ որպես բնական հավելում և գունանյութ։
⸻
Մատչայի առողջարար առավելությունները
✅ Դանդաղեցնում է ծերացման գործընթացները
Մատչան հարուստ է անտիօքսիդանտներով, մասնավորապես՝ EGCG (էպիգալոկատեխին գալլատ) նյութով, որն ունի հակաքաղցկեղային և բջիջների պաշտպանիչ հատկություններ։ Ըստ ուսումնասիրությունների՝ մեկ բաժակ մատչան պարունակում է մինչեւ 137 անգամ ավելի շատ EGCG, քան սովորական կանաչ թեյը։
✅ Նպաստում է քաշի նվազեցմանը
Մատչայի կոֆեինը և կատեխինները ակտիվացնում են նյութափոխանակությունը և աճեցնում են էներգիայի ծախսը մինչև 43%։ Դիմադրողական մարզումներից առաջ մատչա օգտագործելը նպաստում է մոտ 25%-ով ավելի շատ ճարպ այրմանը։
✅ Նվազեցնում է սթրեսը և անհանգստությունը
Մատչան պարունակում է մեծ քանակությամբ L-թեանին՝ ամինաթթու, որը խթանում է ուղեղի ալֆա ալիքները՝ հանգստացնող և հակասթրեսային ազդեցությամբ։
✅ Կենտրոնացնում է ուշադրությունը և բարելավում մտածողությունը
L-թեանինը կոֆեինի հետ միասին տրամադրում է երկարատև կենտրոնացում առանց գերզգայունության, նյարդայնության կամ անքնության, որոնք հաճախ առաջանում են սուրճի դեպքում։
✅ Ամրապնդում է իմունիտետը
Մատչայի հակաօքսիդանտները և L-թեանինը համատեղedly աջակցում են իմունային համակարգին՝ պաշտպանելով բջիջները օքսիդատիվ սթրեսից և նվազեցնելով սթրեսի հորմոն՝ կորտիզոլի մակարդակը։
✅ Տալիս է կայուն էներգիա
Մատչայում պարունակվող թեինը (թեյային կոֆեինը) ավելի մեղմ ազդեցություն ունի, քան սուրճը։ Թեյային տանինները դանդաղեցնում են կոֆեինի կլանումը՝ ապահովելով երկարատև, կայուն էներգիա՝ առանց սրտխփոցի կամ կտրուկ անկումների։
⸻
Ինչպես ընտրել որակյալ մատչա թեյ
Ճիշտ մատչա ընտրելու համար պետք է ուշադրություն դարձնել մի շարք գործոնների՝
📍 Երկիր
Ճապոնիան համարվում է մատչայի իսկական հայրենիքը։ Միայն ճապոնական արտադրությունը երաշխավորում է տեխնոլոգիական բարձրակարգ մշակման արդյունք։
🌱 Գրեյդներ (տեսակներ)
Մատչան պայմանականորեն բաժանվում է 5 խմբի․
1. Կուլինարային – օգտագործվում է խոհանոցում, ունի խոտաբույսային համ և բույր
2. Ստանդարտ – հարմար է ըմպելիքների, շոկոլադի և աղանդերների համար
3. Պրեմիում – ունի ավելի մաքուր կանաչ գույն, բուսաբույր-կրեմային համ
4. Թեյախմության (Ceremonial) – նախատեսված է մաքուր թեյ պատրաստելու և թեյախմության արարողության համար
5. Սուպեր Պրեմիում – ամենաբարձր որակի մատչա՝ առաջին գարնանային հավաքից
🌿 Կուլտիվար
Ճապոնիայում գրանցված է ավելի քան 55 տեսակի կուլտիվար։ Որքան լավն է կուլտիվարը՝ այնքան նուրբ է մատչայի համը։
🌸 Հավաքի սեզոն
Ամենաբարձր որակ ունեն գարնան սկզբին հավաքված տերևները։
🍃 Օրգանական աճեցում
Օրգանական մատչան չի պարունակում քիմիկատներ։ Այն ունի ավելի ինտենսիվ համ և ավելի բարձր հակաբակտերիալ հատկություններ։
⸻
Եզրակացություն
Եթե ցանկանում եք զգալ իսկական ճապոնական մշակույթն ու օգտվել մատչայի ողջ առողջարար ներուժից՝ ընտրեք սերտիֆիկացված, ճապոնական արտադրության մատչա՝ համապատասխան գույնով, բույրով և որակով։ Փորձեք տարբեր տեսակներ, համեմատեք և գտեք Ձեր իդեալական մատչա թեյը՝ ըստ ճաշակի և նպատակի։